ΣΥΝΘΕΤΗ ΓΕΩΠΟΛΙΤΙΚΗ ΠΕΡΙΣΤΑΣΗ
Μελέτης Η.
Μελετόπουλος
Διδάκτωρ Οικονομικών
και Κοινωνικών
Επιστημών
Πανεπιστημίου Γενεύης
Η εντυπωσιακή (και
απροσδόκητη για τους περισσότερους γεωπολιτικούς αναλυτές) επαναπροσέγγιση του
Ισραήλ με την Τουρκία, με επίνευση του Αμερικανού προέδρου Ομπάμα, αλλάζει
τελείως το σκηνικό στην Ανατολική Μεσόγειο. Ασφαλώς το βαθύτερο κίνητρο της
αμερικανικής εξωτερικής πολιτικής είναι η δημιουργία αρραγούς μετώπου έναντι
της εξελισσόμενης κρίσης στην Εγγύς Ανατολή και του πυρηνικά αδιάλλακτου Ιράν.
Από την εξέλιξη αυτή περισσότερο κερδισμένο είναι το Ισραήλ, παρά την
τηλεφωνική συγγνώμη που ζήτησε ο Νετανιάχου από τον Ερντογάν. Διότι το Ισραήλ
προστατεύεται πλέον από ισχυρή, απρόσβλητη ασπίδα, στην οποία πρέπει να
συνυπολογισθεί και η Ρωσσία, μετά την πρόσφατη προσέγγισή της με το Ισραήλ.
Θύμα αυτής της μείζονος
γεωπολιτικής εξέλιξης είναι η ενεργειακή συμφωνία Κύπρου-Ισραήλ. Η τουρκοϊσραηλινή προσέγγιση εξειδικεύθηκε σε
αντίστοιχη ενεργειακή σύμπραξη και στην αποδοχή της Τουρκίας ως συνομιλητή για
το φυσικό αέριο της Ανατολικής Μεσογείου από το Ισραήλ, αντί της αποκλειστικής
συνεργασίας με την Κύπρο που ίσχυε μέχρι τώρα.
Προηγήθηκε η εξίσου
θεαματική προσέγγιση της Μόσχας με την Άγκυρα, με την πρώτη να αποδέχεται το
βασικό τουρκικό αξίωμα περί συνιδιοκτησίας των υδρογανανθράκων από τους
Τουρκοκυπρίους. Ταυτόχρονα η Ρωσσία αρνήθηκε να παρέμβει σωστικά στην
καταρρέουσα Κύπρο, θυσιάζοντας την προώθηση των δικών της γεωστρατηγικών συμφερόντων
στην Ανατολική Μεσόγειο χάριν της σχέσης της με την Δύση.
Αυτή η νέα, οιονεί Γιάλτα
αποδομεί το σχήμα εξόρυξης του φυσικού αερίου από κοινοπραξία ισχυρών δυτικών
εταιρειών που συγκρότησε η Κύπρος, και το οποίο στηριζόταν και στην
γεωστρατηγική προστασία που της προσέφεραν οι μεγάλες δυνάμεις και οι στόλοι
τους έναντι της Τουρκίας.
Ταυτόχρονα,
απομονώνει γεωπολιτικά τον Ελληνισμό συνολικά, και τον αποκόπτει από το πλαίσιο
των παραδοσιακών συμμαχιών του, γεγονός που έχει να συμβεί από το διάστημα
1920-22, όταν όλες οι τότε μεγάλες δυνάμεις
(Γαλλία, Ιταλία, Σοβιετική Ένωση, τελευταία η Μεγάλη Βρεταννία) σταδιακά αποστασιοποιήθηκαν και εν συνεχεία
εστράφησαν εναντίον του ελληνικού εγχειρήματος στην Μικρά Ασία.
Το τελευταίο καθόλου
αμελητέο στοιχείο που συμπληρώνει το γεωπολιτικό παζλ είναι η εκεχειρία του
κουρδικού αντάρτικου, αποτέλεσμα της συμφωνίας τουρκικού κράτους-Οτσαλάν, που
κλείνει το εσωτερικό μέτωπο στην Τουρκία και την καθιστά απερίσπαστη στις
εξωτερικές επιδιώξεις της.
Προϊόν των ανωτέρω
εξελίξεων πρέπει να θεωρηθεί η δημοσίευση στις 23 Μαρτίου χάρτη με προσκτήσεις
ελληνικών (καθώς και βουλγαρικών και συριακών) εδαφών σε μία φαντασιακή
διευρυμένη Τουρκία που δημοσίευσε η καθόλου έγκυρη και επίσημη στα πλαίσια του
τουρκικού πολιτικού συστήματος εφημερίδα Milliyet. Πιθανότατα η προσχώρηση της Τουρκίας
στον μείζονα αντι-ιρανικό συνασπισμό που προωθεί η Ουάσινγκτον να στηρίχθηκε σε
ανταλλάγματα που ακόμα δεν γνωρίζουμε.
